Jakie błędy popełniają pszczelarze przy dokarmianiu pszczół?

Dokarmianie pszczół to nieodłączny element pracy każdego pszczelarza, szczególnie w okresach, gdy w naturze brakuje pożytków. Jednak nawet doświadczeni hodowcy potrafią popełniać błędy, które mogą poważnie zaszkodzić kondycji rodziny pszczelej. W tym artykule omawiamy najczęstsze z nich i podpowiadamy, jak ich unikać, by zapewnić owadom zdrowe zimowanie i energiczny start w kolejnym sezonie.

Niewłaściwy moment dokarmiania

Jednym z najczęstszych błędów jest zbyt późne rozpoczęcie dokarmiania. Wielu pszczelarzy odwleka ten moment, licząc na ostatnie pożytki jesienne. Tymczasem, gdy temperatura spada poniżej 10°C, pszczoły nie są już w stanie prawidłowo przerabiać syropu cukrowego. W efekcie część zapasów może pozostać nieskonsumowana, a rodzina osłabiona przed zimą.

Z drugiej strony, zbyt wczesne dokarmianie również bywa szkodliwe – może pobudzić matkę do dalszego czerwienia, co zwiększa zużycie zapasów i ryzyko wychłodzenia czerwiu. Idealny moment na dokarmianie przypada zwykle na przełomie sierpnia i września, choć ostateczny termin zależy od warunków pogodowych i lokalnych pożytków.

Stosowanie niewłaściwego pokarmu

Niektórzy pszczelarze decydują się na samodzielne przygotowywanie syropów z cukru, co wiąże się z ryzykiem błędnych proporcji i zanieczyszczeń. Zbyt gęsty syrop utrudnia pszczołom pobieranie, natomiast zbyt rzadki może fermentować. Co więcej, cukier spożywczy z marketu nierzadko zawiera mikrodomieszki, które nie mają wpływu na zdrowie człowieka, ale mogą zaszkodzić owadom.

Dlatego warto sięgać po gotowe, sprawdzone produkty, takie jak syrop pszczeli, inwert lub ciasto pszczele. Mają one odpowiednio dobrane proporcje cukrów prostych (glukozy i fruktozy), są wolne od zanieczyszczeń i nie krystalizują się w niskich temperaturach. Dodatkowo pozwalają zaoszczędzić czas i minimalizują ryzyko błędów przy przygotowywaniu pokarmu.

Brak higieny i niewłaściwe podawanie pokarmu

Kolejnym częstym błędem jest niezachowanie czystości podczas dokarmiania. Resztki pokarmu rozlane wokół ula mogą przyciągać osy, szerszenie i pszczoły rabusie, prowadząc do niebezpiecznych walk. W efekcie osłabione rodziny tracą energię, a czasem i życie.

Podczas podkarmiania należy:

• zawsze używać czystych podkarmiaczek,
• unikać rozlewania syropu na zewnątrz ula,
• zamykać ul po każdym podaniu pokarmu,
• stosować pokarm w formie ciasta pszczelego wewnątrz ula – ogranicza to ryzyko rabunków i infekcji.

Zbyt mała lub zbyt duża ilość pokarmu oraz brak kontroli

Niedostateczna ilość pokarmu to prosty przepis na osłabienie rodziny przed zimą. Pszczoły nie będą miały wystarczająco energii, by utrzymać ciepło i przeżyć do wiosny. Z kolei nadmiar syropu może spowodować zasklepienie wszystkich komórek i ograniczyć matce miejsce do czerwienia. W efekcie w ulu zabraknie młodych pszczół, które powinny zimować.

Zalecane jest dokładne ważenie ula i kontrola ilości zapasów – rodzina zimowa powinna mieć od 15 do 20 kg pokarmu, w zależności od siły i wielkości ula.

Niektórzy pszczelarze po zakończeniu dokarmiania nie wykonują już żadnych przeglądów. To poważny błąd, ponieważ dopiero kontrola ramek pozwala ocenić, czy pokarm został równomiernie rozłożony i czy nie wystąpiły oznaki fermentacji lub pleśni. Należy również upewnić się, że pszczoły nie zasklepiły nadmiernie czerwiu i mają dostęp do wolnych komórek.

Złe warunki przechowywania pokarmu lub częste zmiany

Pokarm, zwłaszcza syrop, wymaga odpowiednich warunków przechowywania. Wystawienie go na słońce lub pozostawienie w otwartym pojemniku prowadzi do fermentacji i rozwoju mikroorganizmów. Pszczoły karmione takim produktem mogą zachorować, a nawet zginąć. Dlatego syropy i fondanty należy przechowywać w chłodnym, suchym miejscu, w szczelnie zamkniętych opakowaniach.

Pszczoły nie lubią zmian – każda modyfikacja rodzaju pokarmu wymaga przystosowania enzymatycznego. Częsta zmiana między syropem a ciastem może powodować zaburzenia trawienia i stres w rodzinie pszczelej. Najlepiej wybrać jeden sprawdzony produkt i konsekwentnie stosować go przez cały okres dokarmiania.

Prawidłowe dokarmianie pszczół to sztuka wymagająca wiedzy, cierpliwości i konsekwencji. Wybór odpowiedniego momentu, rodzaju pokarmu oraz zachowanie higieny to klucz do zdrowej, silnej i wydajnej pasieki. Stosowanie wysokogatunkowych produktów, takich jak syropy i ciasta pszczele od zaufanych producentów, pozwala uniknąć wielu błędów i zapewnić owadom bezpieczne zimowanie.

FAQ – najczęstsze pytania o dokarmianie pszczół

1. Czym najlepiej dokarmiać pszczoły na zimę? Najlepszym rozwiązaniem są gotowe syropy pszczele lub ciasto pszczele, które mają optymalny skład cukrów prostych i są w pełni bezpieczne dla owadów.
2. Czy można używać zwykłego cukru spożywczego do karmienia pszczół?
   Nie jest to zalecane – cukier może zawierać zanieczyszczenia szkodliwe dla pszczół, a przygotowany z niego syrop łatwo fermentuje.
3. Jak rozpoznać, że pszczoły mają wystarczającą ilość pokarmu na zimę? Najprościej zważyć ul lub skontrolować ramki – na zimę rodzina powinna mieć zapas w granicach 15–20 kg pokarmu w zależności od siły kolonii.